Program Korekcyjno - Edukacyjny jako ważna część systemu Przeciwdziałania Przemocy Domowej

Program Korekcyjno - Edukacyjny jako ważna część systemu Przeciwdziałania Przemocy Domowej

Zjawisko przemocy domowej jest zjawiskiem bardzo powszechnym. Dotyka osoby bez względu na wiek, płeć, wykształcenie, stan zdrowia czy status społeczny.

Definicja prawna zjawiska przemocy domowej została zawarta w art. 2 ust. 1 pkt 1) ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (t.j. Dz. U. z 2024 r., poz. 1673), która stanowi, że jest to „jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, naruszające prawa lub dobra osobiste osoby doznającej przemocy domowej, w szczególności:
a) narażające tę osobę na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia lub mienia,
b) naruszające jej godność, nietykalność cielesną lub wolność, w tym seksualną,
c) powodujące szkody na jej zdrowiu fizycznym lub psychicznym, wywołujące u tej osoby cierpienie lub krzywdę,
d) ograniczające lub pozbawiające tę osobę dostępu do środków finansowych lub możliwości podjęcia pracy lub uzyskania samodzielności finansowej,
e) istotnie naruszające prywatność tej osoby lub wzbudzające u niej poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, w tym podejmowane za pomocą środków komunikacji  elektronicznej.”

Program korekcyjno – edukacyjny jest formą oddziaływania na osoby stosujące przemoc w celu nauczenia ich samokontroli, kształtowania u nich postawy partnerstwa i szacunku wobec bliskich oraz odpowiedzialności za popełnione czyny przemocowe.

Programy korekcyjno – edukacyjne winny być realizowane zgodnie z zapisami:

• ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej;
• ustawy z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw;
• Rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 20 czerwca 2023 r. w sprawie wzoru zaświadczenia o zgłoszeniu się do udziału w programach korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc domową lub w programach psychologiczno-terapeutycznych dla osób stosujących przemoc domową oraz wzoru zaświadczenia o ukończeniu tych programów, a także wzorów pouczeń w związku z uczestnictwem osób stosujących przemoc domową w tych programach;
• Rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 20 czerwca 2023 r. w sprawie programów korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc domową.

Podstawowym i głównym celem działań programowych jest pomoc osobom stosującym przemoc domową w zaprzestaniu stosowania przemocy poprzez edukację mającą na celu:

• uświadomienie czym jest przemoc,
• uzyskanie świadomości własnych zachowań przemocowych wobec bliskich,
• rozpoznawanie sygnałów ostrzegawczych zapowiadających zachowania przemocowe,
• opracowanie „planu bezpieczeństwa” zapobiegającemu użyciu siły i przemocy,
• nabycie nowych umiejętności służących rozwiązywaniu konfliktów, sporów w rodzinie bez użycia agresji,
• naukę umiejętności partnerskiego układania stosunków w rodzinie/domowych, uczenie się korzystania z pomocy innych,
• naukę umiejętności konstruktywnego wyrażania uczuć.
• kształtowanie umiejętności wychowawczych bez użycia przemocy
• trening umiejętności społecznych
• realizację własnych potrzeb w sposób nie krzywdzący innych osób. 

Cel podstawowy ukierunkowany jest na rozpoznanie i zmianę zachowań i postaw osób stosujących przemoc domową.

Program nie stanowi jednak formy osobistej psychoterapii osoby stosującej przemoc, a jedynie koryguje jego niepożądane, szkodliwe zachowanie i postawy.

Najważniejsze elementy programu to:

1. Rozpoznanie diagnostyczne – uzyskanie i opracowanie informacji o funkcjonowaniu każdego z uczestników, jego sytuacji życiowej oraz specyfice przemocy, której był sprawcą.
2. Edukacja – dobór treści edukacyjnych uwzględniających cele programu oraz specyfikę uczestników.
3. Ćwiczenia praktyczne – dostarczające korekcyjnych doświadczeń osobistych, zmieniających zachowania i postawy oraz rozwijające umiejętności samokontroli i konstruktywnego współżycia.

Uczestnikami programu mogą być:

• osoby samodzielnie zgłaszające się,
• osoby kierowane przez sąd, skazane za przestępstwo przeciwko rodzinie ze stwierdzeniem sprawstwa przemocy, korzystające z warunkowego zawieszenia wykonywania kary pozbawienia wolności,
• osoby kierowane przez organy ścigania objęte procedurą „Niebieskie Karty”,
• osoby kierowane przez zespół interdyscyplinarny;
• osoby kierowane przez pomoc społeczną, organizacje pozarządowe, Kościół, organizacje kościelne i inne instytucje;

Uczestnictwa w programie odmawia się:

• osobom z poważnymi zaburzeniami emocjonalnymi, w szczególności z zaburzeniami osobowości pogranicznej,
• chorym psychicznie,
• nałogowym hazardzistom,
• osobom uzależnionym od alkoholu i narkotyków z wyłączeniem osób, które przeszły lub są w trakcie podstawowego cyklu terapii uzależnień.

Osobę stosującą przemoc domową, u której zostało rozpoznane uzależnienie od alkoholu, narkotyków lub innych środków odurzających, substancji psychotropowych albo środków zastępczych, kieruje się w pierwszej kolejności na terapię leczenia uzależnienia.

Dla osób uczestniczących w terapii leczenia uzależnienia udział w programie korekcyjno-edukacyjnym może stanowić uzupełnienie podstawowej terapii.

                                                                                           Małgorzata Drzazga
Członek Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy Domowej
w Gminie Modliborzyce
Pracownik Socjalny Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Janowie Lubelskim